Türkiye nüfusunun yüzde 25,5'ini çocuk nüfus oluşturdu

Caner ÜNVER/ANKARA, (DHA)- TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK), '23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı' kapsamında, daha önce yapılan araştırmalardan derlenen 'İstatistiklerle Çocuk, 2024' bültenini yayımladı. Türkiye nüfusunun yüzde 25,5'inci 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus oluşturdu.TÜİK'in yayımladığı 'İstatistiklerle Çocuk, 2024' bültenine göre; 2024 yılı sonu itibarıyla, Türkiye nüfusu 85 milyon 664 bin 944 kişi iken bunun 21 milyon 817 bin 61'ini çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfusunun yüzde 51,3'ünü erkek çocuklar, yüzde 48,7'sini kız çocuklar oluşturdu. Birleşmiş Milletler tanımına göre Türkiye'de 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun yüzde 48,5'ini oluştururken bu oran 1990 yılında yüzde 41,8 ve 2024 yılında yüzde 25,5 oldu.Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryosuna göre çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,1, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 16,9, 2080 yılında yüzde 15,2 ve 2100 yılında yüzde 14,5 olacağı öngörüldü. Doğurganlık göstergelerindeki hızlı düşüş eğiliminin devam edeceğini varsayan düşük senaryoya göre çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22, 2040 yılında yüzde 16,7, 2060 yılında yüzde 13,9, 2080 yılında yüzde 11,1, 2100 yılında yüzde 9,9 olacağı öngörüldü. Doğurganlığı artırıcı tedbirlerin etkili olacağını varsayan yüksek senaryoya göre çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,3, 2040 yılında yüzde 18,9, 2060 yılında yüzde 18,7, 2080 yılında yüzde 18,9, 2100 yılında yüzde 18,6 olacağı öngörüldü.TÜRKİYE'NİN ÇOCUK NÜFUS ORANI AB ÜYE ÜLKELERİNDEN YÜKSEK Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2024 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması yüzde 17,8 oldu. AB üye ülkeleri içinde en fazla çocuk nüfus oranına sahip olan ülkelerin sırasıyla, yüzde 23 ile İrlanda, yüzde 20,8 ile Fransa, yüzde 20,6 ile İsveç olduğu görüldü. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler ise sırasıyla, yüzde 14,7 ile Malta, yüzde 15,1 ile İtalya, yüzde 15,7 ile Portekiz oldu. Türkiye'nin çocuk nüfus oranının yüzde 25,5 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü.ÇOCUK NÜFUS ORANI EN YÜKSEK İL ŞANLIURFA İllerin toplam nüfusları içindeki çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2024 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan il, yüzde 43,8 ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa ilini yüzde 39,8 ile Şırnak, yüzde 37,4 ile Ağrı, Mardin ve Muş izledi. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu il, yüzde 16,4 ile Tunceli oldu. Tunceli’yi yüzde 17,3 ile Edirne ve yüzde 18 ile Kırklareli izledi.EN AZ BİR ÇOCUK BULUNAN HANEHALKI ORANI YÜZDE 42,82024 yılında toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin yüzde 42,8'inde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 68,5 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin yüzde 28,2 ile Tunceli olduğu görüldü. Hanelerin yüzde 19'unda 0-17 yaş grubunda bir çocuk, yüzde 14,6'sında iki çocuk, yüzde 6'sında üç çocuk, yüzde 2'sinda dört çocuk, yüzde 1,1'inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.ÇOCUK NÜFUSUN YÜZDE 29,6'SI 10-14 YAŞ GRUBUNDA Çocuk nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2019 yılında çocuk nüfusun yüzde 27,7'sinin 0-4 yaş grubunda, yüzde 28,2'sinin 5-9 yaş grubunda, yüzde 28'inin 10-14 yaş grubunda ve yüzde 16'sının 15-17 yaş grubunda yer aldığı görülürken, 2024 yılında yüzde 23,3'ünün 0-4 yaş grubunda, yüzde 29,3'ünün 5-9 yaş grubunda, yüzde 29,6'sının 10-14 yaş grubunda ve yüzde 17,8'inin 15-17 yaş grubunda yer aldığı görüldü.CANLI DOĞAN BEBEK SAYISI 958 BİN 408 2023 yılında canlı doğan bebek sayısı, 958 bin 408 oldu. Doğan bebeklerin 491 bin 361'i erkek, 467 bin 47'si ise kız oldu. Canlı doğan bebeklerin yüzde 96,7'sini tekil, yüzde 3,1'ini ikiz, yüzde 0,1'ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu. Hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010 yılında yüzde 91,6 iken 2023 yılında yüzde 97,5 oldu. Beşli karma aşı (DPT IPV Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2022 yılında yüzde 99,5 iken 2023 yılında yüzde 98,8 oldu.BEKLENEN YAŞAM SÜRESİ 15 YAŞINDAKİ ÇOCUKLAR İÇİN 63,5 YILHayat Tabloları, 2021-2023 sonuçlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye geneli için 77,3 yıl, erkekler için 74,7 yıl ve kadınlar için 80 yıl oldu. Türkiye'de 7 yaşına ulaşan bir çocuğun kalan yaşam süresinin ortalama 71,3 yıl, erkek çocuklar için 68,7 yıl ve kız çocuklar için 73,9 yıl olduğu görüldü. Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki çocuklar için bu süre 63,5 yıl oldu. Erkek çocuklar için bu süre 60,9 yıl iken kız çocuklar için 66,1 yıl oldu. Bu yaş için kız ve erkek çocuklar arasındaki beklenen yaşam süresi farkının 5,2 yıl olduğu görüldü.EN POPÜLER ERKEK İSMİ ALPARSLAN, KIZ İSMİ DEFNE 2024 yılında doğan bebeklere konulan en popüler erkek bebek isimleri, Alparslan, Göktuğ ve Yusuf; en popüler kız bebek isimleri ise Defne, Asel ve Zeynep oldu. Doğan erkek bebeklerin 8 bin 88'ine Alparslan, 5 bin 683'üne Göktuğ, 4 bin 880'ine Yusuf, kız bebeklerin 7 bin 466'sına Defne, 7 bin 347'sine Asel, 6 bin 540'ına ise Zeynep ismi verildi. 2024 yılında 0-17 yaş grubundaki çocuklarda en çok kullanılan erkek çocuk isimlerinin Yusuf, Mustafa ve Ömer; kız çocuk isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Ecrin olduğu görüldü.ÇOCUK BAĞIMLILIK ORANI YÜZDE 30,6Toplam yaş bağımlılık oranı, 15-64 yaş grubunda çalışma çağındaki her 100 kişi başına düşen, 0-14 ile 65 ve üzeri yaş grubundaki kişi sayısı olarak tanımlanıyor. 2024 yılında toplam yaş bağımlılık oranı yüzde 46,1 oldu. Yaş grubu 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş grubundaki çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı ise yüzde 30,6 olarak gerçekleşti.BEŞ YAŞINDAKİ ÇOCUKLARIN NET OKULLAŞMA ORANI YÜZDE 84,3Okul öncesi eğitim seviyesinde beş yaş net okullaşma oranının, 2022/23 öğretim yılında yüzde 85 iken 2023/24 öğretim yılında yüzde 84,3 olduğu görüldü. Beş yaş net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için yüzde 84,5, kız çocuklar için yüzde 84 oldu. İlkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2023/24 öğretim yılında yüzde 95, ortaokul seviyesinde net okullaşma oranı yüzde 91,5 ve ortaöğretim seviyesinde net okullaşma oranı yüzde 88 oldu.İLKOKUL TAMAMLAMA ORANI YÜZDE 98,7Eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara göre bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2018/19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,6 iken bu oran 2023/24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,7 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2018/19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 97,7 iken bu oran 2023/24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 96,5 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 68,1'den yüzde 81,2'ye yükseldi. Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2023/24 eğitim ve öğretim döneminde bu oranın erkek çocuklar için yüzde 79,4, kız çocuklar için yüzde 83 olduğu görüldü.ÇOCUKLARIN YÜZDE 94,5'İNİN SAĞLIK DURUMU 'ÇOK İYİ VEYA İYİ' DURUMDA 2024 yılında hanelerde yaşayan 15 yaş ve altı çocukların genel sağlık durumları incelendiğinde yüzde 94,5'inin 'çok iyi veya iyi', yüzde 4,6'sının 'orta', yüzde 0,9'unun ise 'kötü veya çok kötü' olduğu görüldü. Çocukların en az son 6 ay içinde sağlık durumlarının günlük faaliyetlerini sınırlama durumları incelendiğinde sağlık durumu kötü veya çok kötü olan çocukların yüzde 53,7'sinin yaşanan sağlık sorunu nedeniyle günlük faaliyetlerinin çok sınırlandığı, yüzde 40,9'unun günlük faaliyetlerinin sınırlandığı, yüzde 5,4'ünün ise günlük faaliyetlerinin sınırlanmadığı beyan edildi.2024 yılında, 15 yaş ve altı tüm çocukların yeni giysilere sahip olduğu hanehalkı oranı yüzde 88,6 iken maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı yüzde 9,2, diğer nedenlerle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı ise yüzde 2,2 oldu. Günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketimi yapabilen 15 yaş ve altı çocukların bulunduğu hanehalklarının oranı yüzde 86,7, maddi yetersizlikler nedeniyle günde en az bir kez taze sebze ve meyve tüketimi yapamayan hanehalkı oranı yüzde 10, diğer nedenlerle çocukları günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketemeyen hanehalkı oranı ise yüzde 3,3 oldu.Çocukları için evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilen hanehalkı oranı yüzde 51,2, maddi yetersizlikler nedeniyle evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı yüzde 22,2, diğer nedenlerle evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı ise yüzde 26,6 oldu.ÇOCUKLARIN İNTERNET KULLANIM ORANI YÜZDE 91,3İnternet kullanım oranı, 6-15 yaş grubundaki çocuklar için 2021 yılında yüzde 82,7 iken 2024 yılında yüzde 91,3 oldu. İnternet kullanımı cinsiyete göre incelendiğinde, erkek çocukların internet kullanım oranı 2021 yılında yüzde 83,9 iken 2024 yılında yüzde 92,2, kız çocukların internet kullanım oranı ise 2021 yılında yüzde 81,5 iken 2024 yılında yüzde 90,3 olduğu görüldü.ÇOCUKLAR İNTERNETİ EN FAZLA VİDEO İZLEME AMACI İLE KULLANDI2024 yılında, düzenli internet kullanan 6-15 yaş grubundaki çocukların internet aracılığı ile yürüttüğü faaliyetlerde, internet üzerinden video izleme yüzde 83,9 ile ilk sırayı alırken, yüzde 75 ile ödev, öğrenme veya çevrim içi derslere katılma ikinci sırada yer aldı. Bunu, yüzde 72,7 ile oyun oynama veya oyun indirme, yüzde 72,6 ile sosyal medya izledi. Çocukların internette en az yürüttüğü faaliyet ise yüzde 13,2 ile e-posta gönderme veya alma oldu.ÇOCUKLARIN İŞ GÜCÜNE KATILMA ORANI YÜZDE 24,915-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılma oranı 2023 yılında yüzde 22,1 iken bu oran 2024 yılında yüzde 24,9 oldu. İş gücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için yüzde 35,6, kız çocuklar için yüzde 13,7 olduğu görüldü.RESMİ KIZ ÇOCUK EVLİLİKLERİ AZALDI16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında yüzde 7,3 iken bu oran 2024 yılında yüzde 1,6'ya düştü. Diğer taraftan, aynı yaş grubunda olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında yüzde 0,5 iken bu oran 2024 yılında yüzde 0,1 oldu.BABASI VEFAT ETMİŞ ÇOCUKLARIN SAYISI 258 BİN 515 2024 yılında 21 milyon 817 bin 61 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 373, hem annesi hem de babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 5 bin 276 olduğu görüldü. 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 8 bin 719, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.VELAYETİ ANNEYE VERİLEN ÇOCUKLARIN ORANI YÜZDE 74,42024 yılında boşanan çiftlerin sayısı 187 bin 343 oldu. Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin yüzde 74,4'ünün anneye, yüzde 25,6'sının ise babaya verildiği görüldü.2023 yılında 1-17 yaş grubunda çocuk ölümleri en fazla, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti. Söz konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş grubundaki çocuk sayısı, 2023 yılında 13 bin 43 oldu. Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 866 çocuk, iyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle 671 çocuk, dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle 403 çocuk hayatını kaybetti.BEBEK ÖLÜM HIZI BİNDE 10 2009 yılında bebek ölüm hızı binde 13,9 iken 2023 yılında binde 10 oldu. Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı, 2009 yılında binde 17,7 iken 2023 yılında binde 14,5 oldu. (DHA)