İranlı ABD uzmanı Hüdayi: Biden, İran'ın Türkiyeleşmesini istiyor

AA muhabirine mütekellim Tahran Üniversitesi Öğretim Üyesi ve ABD İlişkileri Uzmanı Doktor İsfendyar Hüdayi, İran-ABD tarihinin en gerilimli ilişkilerinin yaşandığı 45'inci ABD Başkanı Donald Trump sürecinin ardından, dünkü başbuğ Biden'ın beklenen İran politikaları üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Yeni devirde İran'ın ABD ve İsrail politikasında hâlâ realist nezdinde kez izleyebileceğini kaydeden Hüdayi, dünkü Washington yönetiminin İran'ı arsıulusal dünyadan elektrik politikası izleyen emektar başbuğ Trump'ın aksine, Türkiye gösteriş modelliğinde dünyaya bütünleşmiş ederek, amaçlarına iktiran etmek istediğini söyledi.

Biden'ın hile tarzının, İran ilişkileri de müdahale edinmek az daha akıbet dört yıldaki ABD politikalarından iri miktarda farklılaşacağını tamlayan Hüdayi, "Trump'ın açık açık İran'ı arsıulusal toplumdan tart çabasına rağmen, Biden İran'ı dünyaya döşemek ve bu yolla hedeflerine iktiran etmek istiyor." dedi.

Hüdayi, Biden'ın İran politikası ile emektar ABD Başkanı Bill Clinton'un Çin'in dünyaya açıldığı dönemdeki politikasının benzeri bulunduğunu belirterek, "Biden, İran'ın Türkiyeleşmesini istiyor. Biden ekibi, İran'ın kaba yöntemlerle namevcut edilmesini istemiyor. Daha ziyade, tutum değişikliğine ve köktendinci yapısına aksan yapıyor. Biden'ın, İran'ı Türkiyeleştirme çabası, Bill Clinton'ın Çin'i anamalcı topluma çekmiş bulunduğu ve ülkenin doğasını ABD karşıtlığından Washington ile iş donanmasına çevirilmiş bulunduğu 1990'ları anımsatıyor." ifadelerini kullandı.

İranlı yöntem âlim Hüdayi, Biden'ın bahis konusu politikasının İran ortamında de yanıt bulacağını kaydederek, "Clinton, Çin'i Somali'ye taklit etmek yerine, muhalifliği dostluğa tahvil amacıyla Türkiye ile eşitledi. Biden da, İran'ın İsrail karşıtı politikasını dönmek düşüncesince benzeri nezdinde kez seçti. Böyle nezdinde durumda, İran yada apayrı rastgele nezdinde ülke, kendilerini Washington ile teşrikimesai ortamında görecektir ve ABD karşıtı politikalarından vazgeçecektir. Her ne kadar, bu görüngü İran düşüncesince olanaksız görülse bile." değerlendirmesinde bulundu.

İran kamuoyundaki dominant düşüncenin, ABD karşıtlığının İran halkı düşüncesince bugüne denli telafi edilemez zararlara hastalık bulunduğu ve ülkenin arsıulusal sistemle baş başa cereyan etmesi gerektiği anlamında bulunduğunu aktaran Hüdayi, amma velakin ülkede ABD ile yapılacak gelişigüzel ayrışık müzakereye erinç bulunan nezdinde grubun da bulunduğunu söyledi.

Hüdayi, "İranlı değişmeyen vericiler, çekirdeksel barışma müzakereleriyle evren ile diplomatik etkileşim doğrultusunda adımlar atılabileceğini gösterdiler. İran kendilerini hepsi ülkelerle işbirliğinde görürse ve ABD karşıtlığını nezdinde prensip adına ele almazsa, aut politikası hâlâ devim bilimi olacaktır. Bu politika, Biden'ın fikirlerinin uygulanmasında da müspet nezdinde etkiye erbap olabilir. İran içerisindeki deli dolu anne akımlar ortada 'etkileşim marifetiyle kâr elde etme' anlayışının da ağırbaşlı destekçileri bulunduğu unutulmamalıdır." ifadelerini kullandı.

İran politik sisteminin kesin ideolojik doğrular ve hatalar ile İslami ülküler temelinde yönetildiğini kaydeden Hüdayi, bunların ikinci plana atılmadığı nezdinde senaryoda arsıulusal arenada İran'ın önüne dünkü engellerin çıkacağını ve tek yarar elde edemeyeceğini belirtti.

Hüdayi, laflarını şöyle tamamladı:

"Bazıları Humeyni'nin görüşlerini dile getirip ABD'yi iri nezdinde iblis adına tanımlıyor, fakat birileri düşüncesince de Çin ve Rusya da müdahale edinmek az daha kolonyalist gelişigüzel diyar iblis konumunda. Çoğu İranlı ve ayrıca sağlam aşırı tutucu politikacı sistemin doğasının illa de ABD karşıtlığı olmadığını, İran devriminin birincil hedefinin müstemlekecilik ve haksızlık karşıtlığı bulunduğunu ve bu nedenle, mücadelenin ABD ve İsrail ile sınırlandırılmaması icap ettiğini anladı."

Kaynak: AA